ΤΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΦΑΓΙΟΥΜ

Ο ζωγράφος Μάκης Μωράκης μας αναλύει διάσημα πορτραίτα και μέσα από το Newsproject 24 μας ταξιδεύει στον κόσμο των χρωμάτων.

 Τα πορτραίτα του Φαγιούμ εκφράζουν την ιερότητα και τη λατρεία του “ανθρώπινου”. Είναι το επιστέγασμα μιας εποχής ανθρωποκεντρισμού και η άνοιξη της θεολατρείας του χριστιανισμού , δηλαδή της μεταφοράς του μαζικοποιημένου πλέον ανθρώπου, στο θείο και το υπερφυσικό. Το άτομο γίνεται πρόσωπο μέσα από την κοινοποίηση της ατομικότητας του.

 Τα Φαγιούμ διατηρούν την αξία του βλέμματος , που είναι το κύριο μέσο εξερεύνησης και ερμηνείας της ψυχής και της ιδιοσυγκρασίας του ανθρώπου. Η τεχνική της εγκαυστικής απαιτεί απ τον δημιουργό την έγκαιρη απόδοση των βασικών χαρακτηριστικών , προκαλώντας τον αυτοματισμό και την ψυχή να ενεργήσει δυναμικά , με ευκρίνεια και ιερή εκστατικότητα. Τα περισσότερα πρόσωπα αποδίδονται ως πιθανότητες που όλες μαζί χτίζουν την εικόνα του άφθαρτου ανθρώπου , του αιώνιου βλέμματος , του μεταδιδόμενου πνεύματος.

 Η ανεπεξέργαστη , βοηθητική φωτοσκίαση και το γεωμετρικό μοίρασμα του προσώπου με το απόλυτο αντικαθρέπτισμα του ενός μέρους με το άλλο, δονούν τον καθημερινό μας εαυτό εκφράζοντας τον αδιαμφισβήτητο δυναμισμό της ύλης και της φύσης μας και ερεθίζουν τον πυρήνα της ψυχής γεννώντας την ελπίδα , την σιγουριά αλλά και τη δήλωση της ματαιότητας μέσα από το χρονικό βίο. ‘Έτσι , οι μετέπειτα αγιογραφίες θα επιτύχουν να εκφράσουν αυτό που εκπροσωπούν , μαζί με τα ιερά κείμενα και την φιλοσοφία της νέας θρησκείας . Τα Φαγιούμ είναι η λύση της διαφωνίας υλικού και πνευματικού και η συμφωνία θείου και αδύνατου , είναι η λαϊκή απαίτηση για προσωποποίηση του ατόμου και για διαιώνιση της ταπεινότητας του.

 Τα χρώματα γήινα , το βλέμμα απόκοσμο με πηγή την ανθρώπινη σύσταση που δεν μπορεί να δραπετεύσει από το θάνατο. Τα πορτραίτα του Φαγιούμ εκπροσωπούν το γκρίζο , τη σύμπτυξη των συναισθημάτων που οδηγεί στη λύτρωση της αλήθειας. Το κλάμα δεν είναι πάντα οδυρμός , το γέλιο ευτυχία και η τραγωδία θάνατος . Μια ενδογενής ηρεμία και ασφάλεια για το αμετάβλητο .  Η Αναγέννηση θα’ ρθεί  να αναλύσει τη φύση σε βάρος της ψυχής , να ορθολογίσει και τελικά να ορθώσει τον μηχανιστικό χαρακτήρα του ανθρώπου που θα επιταχύνει την ιστορία . 

 Η αμφιβολία χρονικής προέλευσης των Φαγιούμ , βοηθά στο να δημιουργηθεί η αίσθηση του άγνωστου , της άλλης όψης . Μια ζωή που υπήρξε , πέτυχε να ολοκληρώσει τις προσδοκίες της και πέθανε αφήνοντας τα απαραίτητα σύμβολα σαν χαρμόσυνα αγγέλματα μιας νέας θέωσης του ανθρώπου . Στο χέρι μας είναι να εμπνευστούμε από τα μικρά αυτά πρώτα ζωγραφίσματα και να ξαναγίνουμε οι αθώοι θρηνούντες των νεκρών και οι άξιοι επεξεργαστές της ύλης. Κάνε ένα πορτραίτο για μένα όπως των Φαγιούμ και άσε με να καταλαγιάσω στα επίγεια χωρίς να ζητήσω τίποτα άλλο απ’ το θάνατο μου.