Τα όρια του λαβύρινθου, Γιώργος Λίλλης

Γιώργος Λίλλης

Τα όρια του λαβύρινθου

Εκδόσεις Κέδρος 

Της Βιβής Διακογιάννή*

Τα όρια του λαβύρινθου είναι το πλαίσιο ζωής του μεταμοντέρνου

ανθρώπου της νεωτερικής εποχής, η μεταποίηση ενός τελείως αντιποιητικού

«γίγνεσθαι» σε ένα ποιητικό «είναι», η σπαρακτική κραυγή του λύκου της στέπας,

εγκλωβισμένου στο λαβύρινθο όλων των διαστάσεων της ύλης, το ημερολόγιο ενός

desesperando που προσπαθεί να γράψει και να κατανοήσει την Esperanto ‘ το μήλο

που έγινε σήψη ‘ το κουστούμι που σε ξαναφέρνει με ακόμη πιο ανηλεή τρόπο στον

παλιό αλλά παραδομένο εαυτό σου … Όλα τα πρόσωπα αυτού του σύγχρονου εαυτού,

του σύγχρονου πολίτη του κόσμου παρουσιάζονται στη συλλογή «τα όρια του

λαβύρινθου». Σε γλώσσα αινιγματική, εν είδει Πυθίας, κάθε ποίημα ξεκινά με ένα

τίτλο με αποφθεγματικό ή αξιωματικό χαρακτήρα («το θεώρημα της μη πληρότητας»,

«homo homini lupus”, «είμαστε ο σπαταλημένος χρόνος»), ή περιγραφικό –

ημερολογιακό (« εκπαιδευτική εκδρομή», «ξημέρωμα νέας χιλιετίας») και καταλήγει

με μια σειρά τις περισσότερες φορές, ή δύο, που συμπυκνώνει την ουσία του

ποιήματος, το moto της ζωής που έγινε ιδέα ποίησης («το γυμνό ταλέντο της

επιβίωσης» , « στο δικό σου παρόν συμβαίνουν όλα / στο δικό σου τώρα

ανυψώνεσαι, δοξάζεσαι και πέφτεις»).

          Μέσα στους στίχους της συλλογής, συναντάμε το «εσύ» του ποιητή, ο

οποίος αναδιπλώνεται στον εαυτό του, επιχειρεί μια ενδοσκόπηση

και μέσω αυτής ένα άνοιγμα προς το όλον, το εμείς, το διαχρονικό και τον

κανόνα. Πραγματικά, είναι ιδιαιτέρως αισθητή η προσπάθεια του Γ. Λίλλη να

κρυσταλλώσει προσωπικές εμπειρίες σε πανανθρώπινες δυναμικές του αιώνα μας.

Άλλες φορές πετυχημένα, άλλες φορές κατορθώνει την εκτόνωση μιας εσωστρέφειας,

η οποία εξακολουθεί όμως να είναι το ίδιο ζοφερά γοητευτική, όπως καθετί που σε

βυθίζει στο λαμπερό high- tech σκοτάδι του σήμερα. Τότε, γινόμαστε απλώς οι

λαθραναγνώστες μιας προσωπικής εμπειρίας που περιλαμβάνει φωνές παιδιών, της

Μάρθας, του Βασίλη, άλλες φωνές – «κραυγές που αγιοποιήθηκαν στη λάσπη»,

ηδονικές φωνές από το διπλανό δωμάτιο μιας νύχτας – κραιπάλης … Μέσα σ’ αυτόν

τον «υπαρκτό χώρο ενός αισθήματος» του ποιητή, τα αντικείμενα του σύγχρονου

πολιτισμού, τα αποκτήματα ορθώνονται, κινούνται και περιχαρακώνουν τις

ανθρώπινες υπάρξεις, στραγγαλίζουν κάθε βίωμα και βάφουν γκρίζο κάθε χρωματική

παλέτα της εσωτερικής ζωής. Και μέσα σ’ αυτόν τον υπόκωφο κόσμο των ανέσεων,

όπου όλα βρίσκονται σε μια φασματική τάξη , « η τηλεόραση αμύνεται με ήχους και

εικόνες», παρατηρείται η αντιστροφή των δεδομένων. Τα αντικείμενα γίνονται

παλλόμενα υποκείμενα και οι καταστάσεις γίνονται ουσία. Και ποιος ο ρόλος των

λέξεων απέναντι σε αυτό το θορυβώδες της «νέας εποχής», το ά-κοσμον και άλαλον

του εσωτερικού κόσμου; Οι λέξεις απλές, συνταγμένες φυσικά, αποτελούν μέσον

αγκίστρωσης από το ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται ο άνθρωπος. Είναι

θλιμμένες, αδέξιες μερικές φορές, πάντα βαριές, δυσκολοχώνευτες και χωρούν όλη

τη σοφία του κόσμου. Πού και πού ενδύονται το σώμα ενός ανήλικου παιδιού για να

ξεφύγουν από τον δηκτικό και οξύ τόνο που τους κυριεύει σε όλες τις σελίδες των

«ορίων». Κυρίως όμως, αποφαίνονται, μέσα από τον πόνο , πικρά, ειρωνικά και σαρκαστικά…

           Ευτυχώς, ο ποιητής δε μένει σε αυτά τα αποφθέγματα, δε σταματά να αναρωτιέται,

          να αναλογίζεται … «Σκέφτεσαι. Άρα υπάρχεις;» Tα όρια του λαβύρινθου

χαρακτηρίστηκαν από πολλούς ένα πολύ σκληρό βιβλίο, μια φωνή που μιλά με

αδρότητα και ξηρότητα ( Βαγγέλης Χατζηβασιλείου). Άλλοι κατόρθωσαν να βρουν το

τρυφερό ποιητικό σύμπαν (Ευτυχία Παναγιώτου) στις τελευταίες ενότητες της

συλλογής. Λιγότερη τρυφερότητα, περισσότερη μονοκόμματη σκληρή αλήθεια. Ποιος

είπε ότι η ποίηση είναι φτιαγμένη για την εξύμνηση ενός υπέροχου κόσμου, της

φύσης, των αρωμάτων και θαυμάτων της; Η ποίηση είναι ένα ζωντανό ον που ζει

μέσα στο πραγματικό παρόν, συνθλίβεται από αυτό, σχηματοποιείται, στιγματίζεται

και αναγεννιέται. Από αυτή την άποψη, «τα όρια του λαβύρινθου» είναι μια συλλογή

με χαρακτήρα επαναστατικό, γιατί ξεπέρασε τα όρια του ψευδεπίγραφου ρομαντισμού

και περιέγραψε όχι σε αδρές γραμμές, αλλά με χοντρό μαρκαδόρο τα πολιτικά και

κοινωνικά μονοπάτια της εποχής μας, τις προσωπικές αδιέξοδες διαδρομές. Μας

έφερε αντιμέτωπους με τα όρια του εαυτού μας. Έχουμε τη δύναμη να γυρίσουμε και

να αντικρίσουμε το ραγισμένο καθρέφτη μας; Τότε, θα ανακαλύψουμε και θα

ξεπεράσουμε τα σύνορα αυτού του λαβύρινθου. Το έως εκεί ταξίδι της ποίησης, όσο

επίπονο και είναι, πέρα από απαραίτητο για την εσωτερική μας ύπαρξη, είναι

σίγουρα νέο-μαγευτικό. Νεορεαλισμός.

* Η Βιβή Διακογιάννη γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα, όπου και διαμένει . Σπούδασε Φιλολογία, στο Γλωσσολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής  Σχολής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά με τον χορό, το πιάνο και τις ξένες γλώσσες. Βιοπορίζεται παραδίδοντας μαθήματα έκθεσης και λογοτεχνίας. Όπως κάθε «κριτικός» λογοτεχνίας που σέβεται τον  εαυτό του, έχει συγγράψει ανεπίδοτες επιστολές, ανέκδοτα ποιήματα, ανολοκλήρωτες μυθιστορίες…